L’Enfant et les sortilèges

EERSTE DEEL

In het huis

Een kind dat in zijn kamer huiswerk moet maken, denkt er alleen maar aan om kattenkwaad uit te halen. Zonder zich af te vragen waarom het zo ondeugend is, reageert zijn moeder met verwijten, berispingen en straffen op zijn brutaliteit en koppige stilzwijgen, en ze roept het kind op om na te denken.

Het autoritaire optreden van de moeder wekt bij het kind vernielzucht en woede, die het uitwerkt op alles rondom zich: huisgerei, meubels en dieren. Door alles en iedereen radicaal en gewelddadig af te wijzen voelt het zich “vrij en stout”. Maar dan komen zijn slachtoffers als betoverd tot leven: ze beginnen te spreken, en het kind krijgt steeds zwaardere verwijten te horen.

De groteske dans van de fauteuil en de stoel, die zich over het kind beklagen zonder er al te veel aandacht aan te schenken, wekt bij het kind aanvankelijk vooral verbazing op, maar die maakt algauw plaats voor bezorgdheid door de ontreddering van de Klok en vervolgens angst voor de dreiging van het Vuur.

De pastorale figuurtjes van het stukgescheurde behangpapier vertellen over hun verlangen naar elkaar nu ze gescheiden zijn; het roept bij het kind een gevoel van droefheid en eenzaamheid op. De prinses versterkt dat gevoel door het kind te laten inzien dat zij zijn eerste geliefde is, maar niet langer haar koene redder kan zijn omdat het sprookjesboek verscheurd is. Wanneer zij verdwijnt, is het kind zo bedroefd dat het er poëtisch van wordt en de prinses vergelijkt met “het hart van de roos”.

De rekenkunde, in de figuur van een knarsend oud mannetje vergezeld van een groep getallen, profiteert van de neerslachtigheid van het kind om het tot op de rand van de waanzin te brengen met foute sommen. De kater, die zijn liefde wil gaan uitmiauwen onder de sterren, haalt het kind uit zijn opsluiting en neemt het mee naar een plek waar het het speeltje zal zijn van andere betoveringen.

TWEEDE DEEL

In de tuin

Het kind voelt zich opgelucht als het in de tuin komt, maar ook daar blijkt men redenen te hebben om zich te beklagen: het kind heeft in de boom gekerfd, het heeft de heren libel en vleermuis van hun levensgezellin beroofd… De eekhoorn, die in zijn kooi geprikt werd met de pen – symbool van het huiswerk –, geeft de onbezonnen kikker een lesje in voorzichtigheid en richt een lofzang op de vrijheid tot het kind.

Het kind wordt vertederd, ziet in hoe wreed het is geweest en wat daarvan de gevolgen zijn. Terwijl de kater en de kattin minnekozen, spelen de bewoners van de tuin zonder het kind. Wanhopig roept het “Mama!”. Die kreet brengt bij de dieren paniek en wraaklust teweeg. Zij worden op hun beurt gewelddadig: in hun strijd om het kind te ‘straffen’ verwonden ze tot hun grote schaamte een jonge eekhoorn.

Wanneer het kind de gewonde eekhoorn helpt, krijgt het vergiffenis van de dieren. Zij zijn niet in staat om de verwondingen te verzorgen die ze het kind hebben aangedaan, maar brengen het met vereende krachten naar huis. Ze doen hun best om op hun beurt “ma-ma” te roepen en troosten het kind met een koorzang waarin ze het goed, braaf en lief noemen.

Deze synopsis is afkomstig uit een programmaboek dat in 2001 door de Munt werd gepubliceerd, naar aanleiding van een coproductie met de Opéra national de Lyon. Het wordt gepubliceerd met hun vriendelijke toestemming.

Vertaling: Jeroen De Keyser